ورق سیاه چیست و چه مزایا و معایبی دارد ؟

[ahanyekta 0]

ورق سیاه چیست ؟

نورد گرم یکی از روش های تولید ورق های فلزی با ضخامت کم می باشد که به ورق تولیدی توسط این روش در نهایت ورق نورد گرم یا اصطلاحا ورق سیاه گفته می شود. علت استفاده از اصطلاح ورق سیاه برای محصول تولیدی با این روش این است که به دلیل ذوب اجزای تشکیل دهنده ورق در دمای بالا رنگ محصول مات می گردد. به همین دلیل از اصطلاح ورق سیاه برای نامگذاری استفاده گردیده است.

ورق سیاه که جهت بدنه کشتی و ماشین آلات سنگین استفاده می شود : اصطلاحاً DD ۱۱و DD۱۲ و DD ۱۳و STW۲۲ و STW ۲۴ که نرم تر می باشد، می نامند. برخی دیگر از ورقهای سیاه که سختر می باشد جهت تولید لوله های تحت فشار و مخازن نفتی و غیره با استانداردهای : ۱- SPHT۲- SPHT۳- SPHT۴ SPHT استفاده می شوند. همچنین ورق های A۲۸۵ با گرید GR سی (C) با ۹۰ A۵۹۶ با گرید GR ۵۵ تا ۹۰ نیز برای مخازن تحت فشار و سیلندرهای فشار قوی مورد استفاده قرار می گیرند .

فولادهای نورد گرم در مقایسه با ورق های نورد سرد سطح نازکتری دارند. ورق سیاه در دمای بالا در کارخانه ها تولید می شود در نورد گرم با رسیدن دمای تختال ها به 1280 درجه سانتی گراد در کوره های پیش گرم کن و پوسته زدایی در نورد های اولیه و نهایی نورد شده و ضخامت آن به مرور کاهش می یابد تا به 1.2 تا 16 میلی متر برسد و سپس به صورت کویل به بازار عرضه می شود. گاها مجموعه کارهایی مانند کم کردن وزن کلاف، بهبود خواص مکانیکی، تسطیح ورق، برش سبک و سنگین ورق به منظور عملیات تکمیل کننده نورد گرم انجام می شود در نورد گرم اجزای تشکیل دهنده ورق در دمای بالا ذوب می شود که به این خاطر رنگ آن مات است و به دلیل مات بودن آن را با نام ورق سیاه در بازار می شناسند. ورق سیاه را اصولا در بازار با استاندارد ST37 می شناسند.

نحوه تولید ورق سیاه

• ابتدا تختال های گداخته تا دمایی بیش از 1100 درجه سانتیگراد با آنالیز شیمیایی متناسب با محصول نهایی از کوره ها به سمت خط تولید حرکت می نمایند.
• در گام بعد لایه های اکسیدی ضخیم که به صورت فلس بر روی تختال تشکیل شده اند، زدوده می شوند.
• پس از آن اسلب را با استفاده از دستگاه رول پرس تا ضخامت و عرض مشخصی فشرده می کنند.
• بعد از سایزینگ اسلب ها، کاهش ضخامت کنترل شده به وسیله ی غلتک های رفت و برگشتی صورت می گیرد.
• پس از آن تختال نازک شده که هنوز حالت گداخته دارد در باکس جمع آوری کویل به صورت کلافی پیچیده می شود.
• کلاف باز شده و ابتدا و انتهای آن به وسیله ی گیوتین جداسازی می گردد.
• پس از آن مرحله ی اکسیدزدایی ثانویه انجام می گیرد.
• سپس مجددا بوسیله ی غلطک های هیدرولیک بسیار قوی و سنگین در معرض نورد نهایی قرار می گیرد که در این مرحله خواص مکانیکی بهبود پیدا می نمایند.
• مرحله بعد خنک سازی ورق تولید شده و ارسال آن به سمت رول جمع کن می باشد.
• مراحل نهایی آن شامل بسته بندی و مارک کردن (چاپ برند و یا نام کارخانه و شماره ذوب) است.
• آخرین مرحله پیش از ارسال آن به انبار یا خروج از کارخانه، وزن کشی رول بسته بندی شده می باشد.

ضخامت ورق سیاه در ابعاد متفاوتی از 1/5 میلی متر تا 100 میلی متر در بازار موجود می باشد. علاوه بر استانداردها ، ضخامت ورق نیز بر قیمت ورق سیاه و وزن ورق سیاه تاثیر می گذارد. ابعاد ورق سیاه از عرض های ورق سیاه می توان به 100 سانت و 125 سانت و 150 سانت و 200 سانت اشاره کرد کلیه این ابعاد از نظر طولی محدودیتی نداشته و متناسب با نیازها تولید می شود.

تولید کنندگان برتر ورق سیاه در ایران

فولاد مبارکه اصفهان 

از مهمترین تولید کنندگان ورق های سیاه، شرکت فولاد مبارکه ی اصفهان بوده که در 75 کیلومتری شهر اصفهان واقع شده است. این مجتمع ، بزرگترین واحد صنعتی در ایران می باشد که ضمن دارا بودن خط تولید شمش فولادی، در حوزه تبدیل شمش به ورق فولادی نیز فعالیت دارد. این واحد صنعتی با بیش از 30 سال سابقه در ساخت انواع ورق فولادی، ظرفیت تولید 11.3 میلیون تن در سال را به خود اختصاص داده است. کارخانه فولاد مبارکه به طور معمول، ورق سیاه با ضخامت 2 و 2.5 میلمتر را با عرض های 1 و 1.25 متر، ضخامت های 3 و 4 میلیمتر را با عرض 1.25 و 1.5 ، صخامت های 5، 6، 8، 10، 12 و 15 میلیمتر را در عرض 1.5 متر تولید می‌کند. همچنین این کارخانه به صورت سفارشی ورق‌های 8 میلیمتر خود را با عرض 1.25 متر نیز تولید می‌نماید.

فولاد اکسین خوزستان 

این شرکت که در کیلومتر 10 جاده بندر امام خمینی (ره) – اهواز در استان خوزستان واقع شده است با استفاده از تجهیزات خود ورق سیاه با سطح کیفیت بالایی را تولید و عرضه می کند. ظرفیت تولید فولاد اکسین به بیش از یک میلیون تن در سال می رسد. کارخانه ی فولاد اکسین خوزستان در تولید ورق های سیاه با ضخامت بالا تر از 40 میلیمتر شهرت دارد. عرض ورق سیاه تولیدی این کارخانه 2 متری می باشد. در صورتیکه ورق هایی تا عرض 4 و نیم متر نیاز باشد نیز فولاد اکسین توانایی تولید آن را دارد.

فولاد کاویان

این شرکت واقع در 9 کیلومتری جاده ی اهواز – خرمشهر قرار گرفته است . تاریخ تاسیس این شرکت بر می گردد به سال 1372 و در سال 1374 در کارخانه فولاد اهواز ادغام گردید. از تولیدات این شرکت می توان در ساخت بدنه کشتی ها، پل های فلزی، مخزن، واگن و غیره استفاده نمود. همچنین از اسلب های نازک جهت ساخت کوپلینگ، انواع فلنج، زنجیر، چرخ دنده و دیگر قطعات ، بهره گرفت. ورق های تولید شده توسط فولاد کاویان عرض 1.5 یا 1.25 متری داشته و عموما از ضخامت 8 تا 40 میلیمتر را در بر می گیرد.

فولاد گیلان

شرکت فولاد گیلان درشهر رشت، جاده سراوان این استان واقع شده است . فولاد گیلان در سال 1382 تاسیس شده و محصولات تولیدی این شرکت در صنایع متعددی از جمله صنعت خودروسازی، صنایع ساختمانی و لوله سازی کاربرد دارد. این مجتمع به عنوان اولین و بزرگترین کارخانه نورد فولادی در بخش خصوصی، دارای ظرفیت تولید 2.5 میلیون تن محصولات نورد گرم و 500 هزار تن محصولات نورد سرد در سال می باشد. عرض ورق سیاهی که در کارخانه ی فولاد گیلان تولید می گردد از 0.6 تا 1.42 متر می باشد. ضخامت ورق سیاه این کارخانه نیز از 2 تا 17 میلیمتر متغییر است.

کاربرد ورق سیاه در ساختمان

کاربرد ورق سیاه در صنعت ساخت ‌و ساز و سوله سازی بسیار حیاتی و مهم است به ‌خصوص در طراحی و اجرای سازه ‌های فلزی. از جمله کاربردهای ورق سیاه در ساختمان‌ سازی عبارتند از

• پروفیل ‌های باز: این پروفیل ‌ها به دلیل شکل ظاهری که دارند، پروفیل باز نامیده می ‌شوند. از پروفیل ‌های باز در ساخت میلگرد، تسمه، ناودانی، نبشی، چهار پهلو، تیرآهن، تیرآهن هاش و غیره استفاده می‌ شود.
• پروفیل‌ های Z شکل: برای ساخت سقف سوله‌ ها و دیگر سالن‌ های بزرگ، پارکینگ، ایستگاه‌ های اتوبوس، ایستگاه‌ های سوخت ‌رسانی استفاده می ‌نمایند.
• پروفیل‌ های بسته: این نوع پروفیل به دلیل شکل ظاهری که دارند، پروفیل بسته نامیده می‌ شوند. از پروفیل ‌های بسته در ساخت لوله و قوطی، درب و پنجره، درب‌ های کرکره ‌ای، پروفیل UPVC و غیره استفاده می ‌شود.

مزایای استفاده از ورق سیاه

• خواص مکانیکی بهبود یافته
• مقاومت کششی بالا
• مقاومت ارتجاعی مناسب
• خاصیت چکش‌ خواری بالا
• چقرمگی بالا ( استحکام و سختی )
• حذف تنش پس ‌مانده در اثر عملیات حرارتی در تولید ورق ‌های سیاه
• مقاومت در برابر خوردگی در مقایسه با ورق‌ های روغنی ( ورق‌ های نورد سرد )

ورق‌ های فولادی جز پرکاربردترین مصالح در صنایع گوناگون هستند اما گستردگی و گوناگونی ورق‌ های فولادی باعث سردرگمی صاحبان پروژه و خریداران شده است. شناخت دقیق انواع مختلف ورق ‌های فولاد و کاربردهای هر یک می‌ تواند در تصمیم‌ گیری و انتخاب صحیح بسیار مؤثر باشد. در این مقاله سعی شد به کاربردهای مختلف یکی از انواع مختلف ورق ‌های فولادی به نام ورق سیاه پرداخته شود. هنگام خرید ورق سیاه حتما باید به کاربرد آن توجه داشت تا در بین انواع ورق سیاه، نوع مناسب کار خود را تهیه نمایید. کاربرد این ورق تعیین‌ کننده ضخامت و ابعاد مورد نیاز شما می باشد.