جدول تناوبی عناصر

[ircfc]

مایت نریم

Mt مايت نريم

از نام فيزيك دان اتريشي، ليزه مايت نر (1968-1878)

نشانه شيميايي: Mt

عدد اتمي: 109

جرم اتمي نسبي : 266

ظرفيت : ناشناخته

نوع عنصر: واسطه، خاكي كمياب، سري اكتينيدها

گروه : واسطه دوره : 7

چگالي نسبي: ناشناخته

نقطه ذوب: ناشناخته

نقطه جوش: ناشناخته

ايزوتوپ ها : Mt266

آلوتروپ ها : ناشناخته

مايت نريم يكي از جديدترين عناصر كشف شده است. از عناصر خاكي كمياب فرااورانيم و فرا اكتينيد است كه به صورت مصنوعي با استفاده از يك شتاب دهنده ذرات توليد شده است. در سال 1982 با بمباران يك ايزوتوپ بيسموت با هسته هاي ايزوتوپي از آهن توليد شد.

مايت نريم-266 كه راديواكتيو مي باشد نيمه عمري برابر با 4/3 هزارم ثانيه دارد. چگونگي از دست دادن ذرات بنيادي از هسته در عناصر راديواكتيو باعث مي‌شود كه اين عناصر با پرش‌هاي دوگانه فروپاشي كنند. بنابراين مايت نريم به دو عنصر قبل از خود يعني بوهريم و بوهريم نيز به نوبه خود به دوبنيم تبديل مي‌شود. در هر مرحله مي‌گوييم كه عنصر «مادر» به عنصر «نوزاد» تبديل مي‌شود. مايت نريم تاكنون فقط در مقادير اندك چند اتمي توليد شده و به همين دليل چيزي از شكل ظاهري آن نمي‌دانيم و هيچ كاربرد شناخته شده‌اي نيز ندارد.

[ircfc]

منگنز

Mn منگنز

شكل تحريف شده واژه لاتين magnesia به معناي منيزيم

نشانه شيميايي: Mn

عدد اتمي: 25

جرم اتمي نسبي : 938/54

ظرفيت : 7 ، 6 ، 4 ، 3 ، 2

نوع عنصر: واسطه

گروه : واسطه دوره : 4

چگالي نسبي: 2/7

نقطه ذوب: (F °2271) C °1244

نقطه جوش: (F °3564) C ° 1962

ايزوتوپ ها : فراوان ترين آن‌ها Mn55 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

منگنز يك عنصر واسطه فلزي است و با منيزيم كه گاهي با آن اشتباه مي‌شود كاملاً متفاوت است. اين عنصر شباهت زيادي به آهن دارد و عدد اتمي آن به عدد اتمي آهن نزديك است. ماده‌اي جلادار و مايل به خاكستري است و همچون آهن زنگ مي‌زند و اكسيد قهوه اي رنگي را به وجود مي‌آورد. با وجود اين از آهن نرم تر بوده و خاصيت مغناطيسي ندارد. از كاني‌هايي چون منگنيت، پيروزوليت، پزيلوملين، رودوچروسيت و هازمنيت به دست مي‌آيد. همچنين به صورت گرهك‌هاي منگنز كه در بستر اقيانوس‌ها رسوب مي‌كنند يافت مي‌شود. در حقيقت منگنز در مقادير اندك در بيشتر سنگ‌ها وجود دارد، چه سنگ‌هاي آذرين باشند، چه رسوبي، چه دگرگوني. منگنز در سال 1774 توسط كاني شناس سوئدي، جان گان (1818-1745) كشف شد.

در تركيب با آهن براي توليد آلياژهاي فولاد استفاده مي‌شود كه به عنوان يك ماده پاك كننده و نيز استحكام بخش عمل مي‌كند. در برخي آلياژهاي فرومغناطيس نيز استفاده مي شود. با آلومينيم و مس نيز آلياژهاي خوبي مي‌دهد. صنايع شيميايي از منگنز براي توليد رنگ، كود و به عنوان يك ماده افزودني به بنزين استفاده مي كنند. دي اكسيد منگنز يكي از مواد سازنده برخي باتري هاي خشك است كه در آن ها هيدروژن موجود در آب را اكسيد كرده و به صورت يك قطب زدا عمل مي كند. منگنز يك عنصر كميته ضروري در تغذيه حيوانات است. در بدن انسان به استخوان سازي، سوزاندن گلوكز و توليد دوپامين انتقال عصب در مغز كمك مي‌كند. دو عنصر ديگر به نام هاي تكنسيم و رنيم با منگنز هم گروهند. در بسياري از خواص شيميايي با رنيم مشترك است، گرچه رنيم تقريباً سه برابر از منگنز سنگين تر است.

[ircfc]

منیزیم

Mg منيزيم

از واژه لاتين Magnesia

نشانه شيميايي: Mg، از واژه لاتين Magnesia

عدد اتمي: 12

جرم اتمي نسبي : 97/174

ظرفيت : 3

نوع عنصر: واسطه، خاكي كمياب، سري لانتانيدها

گروه : II دوره : 3

چگالي نسبي: 738/1

نقطه ذوب: (F °1200) C °8/648

نقطه جوش: (F °1994) C ° 1090

ايزوتوپ ها : فراوان ترين آن‌ها Mg24 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

منيزيم يكي از فلزهاي قليايي خاكي است. اين عنصر فلزي سبك، چكش خوار و به رنگ سفيد- نقره‌اي مي باشد. از بارزترين ويژگي‌هايش اين است كه با كسيد شدن بلافاصله آتش مي‌گيرد و با شعله‌اي فوق‌العاده درخشان مي‌سوزد. در سال 1808 توسط دانشمند انگليسي، سرهامفري ديوي، كشف شد. جداسازي آن از كاني‌هايي نظير منگنزيت و دولوميت صورت مي‌گيرد. از نظر فراواني در پوسته زمين در رده هشتم قرار دارد، زيرا تركيبات آن يعني سيليكات منيزيم، كلريد منيزيم و كربنات منيزيم مقدار قابل توجهي از آستنوسفر را تشكيل مي دهند. از اكسيد منيزيم به خاطر خاصيت بازي آن در داروهاي ضد اسيد معده استفاده مي‌شود. در توليد آجرهاي عايق در كوره‌ها نيز كاربرد دارد، زيرا بسيار پايدار است و حرارت بالا روي آن تأثير نمي‌گذارد. از فلز منيزيم به خاطر ماهيت آتشزاي آن در لامپ فلاش ها، شعله‌ها، ترقه ها و وسايل آتش بازي استفاده مي شود. همچنين در ساختن آلياژهاي پر استحكام و سبك كه مورد استفاده آن ها در هواپيماها و موشك ها است كاربرد دارد. منيزيم از نظر زيستي نقش پر اهميتي دارد. مقادير اندك آن براي حيات حيوانات و گياهان ضروري است. در بدن حيوانات و انسان وظايف گوناگوني را از جمله استخوان سازي، كنترل سوخت و ساز و تبديل پروتئين ها، چربي ها و شكرها به انرژي بر عهده دارد. در گياهان از مواد سازنده كلروفيل است، كلروفيل ماده اي سبز رنگ و عامل فتوسنتز مي‌باشد. سولفات منيزيم هيدراته (آبدار) روان كننده اي است كه به آن نمك هاي اسپوم مي‌گويند و به عنوان مسهل مورد استفاده قرار مي گيرد.

[ircfc]

لوتسیم

Lu لوتسيم

از Lutetia، نام قديمي شهر پاريس در زبان لاتين

نشانه شيميايي: Lu، از واژه لاتين Lutetia به معناي «پاريس»

عدد اتمي: 71

جرم اتمي نسبي : 97/174

ظرفيت : 3

نوع عنصر: واسطه، خاكي كمياب، سري لانتانيدها

گروه : واسطه دوره : 6

چگالي نسبي: 842/9

نقطه ذوب: (F °3013) C °1656

نقطه جوش: (F °5999) C ° 3315

ايزوتوپ ها : فراوان ترين آن‌ها Lu175 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

لوتسيم آخرين عنصر خاكي كمياب سري لانتيدها است. عنصري فلزي به رنگ سفيد- نقره اي مي باشد كه در كاني منازيت يافت مي شود. نخست در سال 1906 توسط شيمي دان فرانسوي، جرج اربين (1938-1872) و سپس دوباره در سال 1907 توسط شيمي دان اتريشي، كارل ون ولسباخ (1929-1858) كشف شد. نام زادگاه اربين يعني پاريس روي آن نهاده شد. كاربردهاي تجاري اندكي در صنايع شيميايي دارد. در برخي فرآيندها به به عنوان كاتاليزگر به كار مي رود، مثلاً به عنوان كنشگر براي شكست گرمايي مولكول هاي نفت خام و تبديل آن ها به مولكول هاي كوچك تر براي استفاده در فرآورده هاي پتروشيميايي همچون پوليمرها، مواد پاك كننده، حلال ها و كودهاي شيميايي.

[ircfc]

لیتیم

Li ليتيم

از واژه يوناني lithos به معناي سنگ

نشانه شيميايي: Li، از واژه يوناني Lithos به معناي «سنگ»

عدد اتمي: 3

جرم اتمي نسبي : 941/6

ظرفيت : 1

نوع عنصر: فلز، قليايي

گروه : I دوره : 2

چگالي نسبي: 543/0

نقطه ذوب: (F °9/356) C °5/180

نقطه جوش: (F °6/2456) C ° 1347

ايزوتوپ ها : پايدارترين آن‌ها Li7 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

ليتيم در بين عناصر فلزي از همه سبك تر و از اين نظر از آن ها متمايز است. همچون سديم و پتاسيم روي آب شناور مي ماند، اما از آنجا كه بسيار فعال است طولي نمي كشد كه در طي فرايندي هيدروكسيد خود را توليد مي كند. در حالت خاص فلزي نرم، چكش خوار و نقره فام است، اما به سرعت كدر شده و به اكسيد خود تبديل مي گردد. در دماي (F °392) C ° 200 با نور سفيد درخشاني مي سوزد. اين عنصر در كاني هاي اسپودمن و لپيدوليت يافت مي شود، لپيدوليت سيليكات بسيار پيچيده اي است كه گاهي ليتيا ميكا ناميده مي شود. ليتيم در سال 1817 توسط يك دانشجوي شيمي به نام يوهان آرودسون (1841-1792) كشف شد؛ اگر چه تا سال 1818 جداسازي و نام گذاري نشده بود تا اينكه استاد وي جونز برسليوس اين كار را انجام داد.

ليتيم كاربردهاي گوناگوني يافته است. در آلياژهايي كه به سبكي .زن آن ها نياز است به كار مي رود. به عنوان مثال در قطعات هواپيما كه وزن كم همراه با استحكام و سختي عوامل ضروري هستند استفاده مي شود. در صنعت شيشه براي لعاب هاي شفاف سراميك به كار مي رود. در برخي باتري ها به صورت روغن ليتيم يافت مي شود. مشخص شده كه تركيب هاي نمك ليتيم در مقابله با نشانه هاي بيماري هاي باليني و شيدايي- افسردگي كارآمد هستند. از اكسيد ليتيم به عنوان نم كش استفاده مي شود، زيرا بلافاصله بخارهاي آب را جذب مي كند. اغلب ليتيم به مقادير اندك در آب معدني يافت مي شود. آمادگي ليتيم براي اكسيد شدن باعث مي شود ماده احياكننده براي فرآيندهاي خاص شيميايي باشد.

[ircfc]

سرب

Pb سرب

Lead ، واژه اي از انگليسي قديمي

نشانه شيميايي: Pb، از واژه لاتين plumbum به معناي «سرب»

عدد اتمي: 82

جرم اتمي نسبي : 19/207

ظرفيت : 2 و 4

نوع عنصر: فلز

گروه : IV دوره : 6

چگالي نسبي: 35/11

نقطه ذوب: (F °5/621) C °5/327

نقطه جوش: (F °3164) C ° 1740

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها Pb208 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

بشر از دوران باستان سرب را مي‌شناخته است. گاهي به صورت فلز آزاد يافت مي‌شود، اما معمولاً در تركيب‌هاي موجود در كاني‌هايي نظير گالن، سروزيت و انگلزيت يافت مي‌شود. عنصر سرب محصول نهايي پايدار پس از پنج مرحله فروپاشي اورانيم مي‌باشد: اورانيم، توريم، راديم، رادون، پلونيم و سرب. فلزي يراق به رنگ خاكستري تيره است، با اينكه عنصر خيلي فعالي نمي‌باشد سطح آن بسيار سريع با اكسايش كدر مي‌شود. فلزي نرم است كه استحكام كمي دارد، نقطه ذوب آن نيز پايين است و به همين دليل به راحتي مي‌توان با آن اشياء سودمندي را ساخت، به خصوص زماني كه با عناصر ديگر آلياژي از سرب و قلع است كه بسته به مقتضيات گاهي مس و آنتيموان هم به آن افزوده مي‌شود. در گذشته براي ساختن وسايل آشپزخانه از جمله سيني و ظروف مخصوص نوشيدني ها بسيار به كار مي رفته است. با آبي كه از لوله‌هاي سربي نوشيده مي‌شود به صورت يك سم تجمع پذير وارد بدن مي‌شود، اما به صورت آلياژ، بي خطر در نظر گرفته مي‌شود. تصفيه سرب در گذشته منجر به بيماري هاي جسمي و ذهني مي‌گرديد، بنابراين امروزه براي اين كار احتياط لازم به كار گرفته مي‌شود.

از نظر تجاري به مقادير فراوان سرب نياز است. باتري ها، مخصوصاً باتري هاي وسايل نقليه، مقادير زيادي سرب مصرف مي‌كنند، همچنين است براي حرفه‌هاي پوشش سقف سازي و لوله كشي كه در آن‌ها سرب به ترتيب به صورت ورقه‌اي و لحيم به كار مي‌رود. اين عنصر سپر محافظ مناسبي برابر تشعشعات مي‌باشد و از اين رو براي محافظت كارمندان بيمارستان‌ها برابر اشعه ايكس و به عنوان پوشش رآكتورهاي هسته‌اي استفاده مي‌شود . سابقاً از سرب به عنوان ماده ضد انفجار در بنزين استفاده مي‌شد. براي كاهش ميزان آلودگي، بنزين بدون سرب ارائه گرديد كه امروزه سوخت بيشتر وسايل نقليه مدرن به شمار مي آيد.

[ircfc]

لورنسیم

Lr لورنسيم

از نام فيزيك دان آمريكايي ارنست لورنس (1958-1901)

نشانه شيميايي: Lr

عدد اتمي: 103

جرم اتمي نسبي : 262

ظرفيت : 3

نوع عنصر: واسطه، خاكي كمياب، سري اكتينيدها

گروه : واسطه دوره : 7

چگالي نسبي: 260

نقطه ذوب: ناشناخته

نقطه جوش: ناشناخته

ايزوتوپ ها : Lr257 (نيمه عمر 3/4 ثانيه) و Lr256 (نيمه عمر 27 ثانيه)

آلوتروپ ها : ناشناخته

لورنسيم در سال 1961 توسط تيمي به سرپرستي گلن سيبورگ و آلبرت گيورسو در دانشگاه كاليفرنيا، بركلي، توليد و كشف شد. اين عنصر با بمباران يك ايزوتوپ كاليفورنيم با هسته هاي بور ساخته شد. تا به امروز تنها مقادير اندكي از اين عنصر توليد شده، اما همين مقادير اندك كافي است تا اين عنصر رسماً به عنوان عنصر شماره 103 شناخته شود. بمباران ذرات در دستگاهي به نام شتاب دهنده يا برخورد دهنده ذرات صورت مي‌گيرد. اين دستگاه چنبره اي (محفظه مارپيچ) هواگيري شده است كه در آن ميدان‌هاي الكتريكي متناوب توليد مي‌شود. ذرات، بسته به اينكه مثبت باشند يا منفي، هنگامي كه ميدان در حال افزايش يا كاهش يافتن است وارد چنبره مي‌شوند. در نتيجه سرعت آن ها و متعاقباً انرژي آن‌ها افزايش مي‌يابد و در حالي كه انرژي كافي براي ايجاد عناصر جديد را دارند با يكديگر برخورد مي‌كنند.

[ircfc]

لانتانیم

La لانتانيم

نشانه شيميايي: La

عدد اتمي: 57

جرم اتمي نسبي : 9055/138

ظرفيت : 3

نوع عنصر: واسطه، خاكي كمياب، سري لانتانيدها

گروه : واسطه دوره : 6

چگالي نسبي: 17/6

نقطه ذوب: (F °1688) C °920

نقطه جوش: (F °6249) C ° 3454

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌هاLa139 است، يك ايزوتوپ راديواكتيو نيز دارد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

لانتانيم نخستين عنصر خاكي كمياب در سري لانتانيدها مي‌باشد. عنصري فلزي به رنگ سفيد- نقره‌اي مي باشد كه در كاني‌هاي منازيت و بستنازيت يافت مي‌شود. اين عنصر نرم، چكش خوار و شكل پذير است. به خاطر همين خواص ماده مناسبي است براي استفاده در آلياژهايي كه كاربردهاي تخصصي در الكترونيك دارند، گرچه فوق العاده فعال است و براي جلوگيري از اكسايش آن بايد زير آرگون يا گاز نجيب ديگري نگهداري شود. مورد استفاده ديگر آن در آلياژهايي است كه با ساييده يا خراشيده شدن بلافاصله جرقه مي‌زنند يا آتش مي‌گيرند، همچون آلياژهاي آتشزنه فندك ها. اين عنصر را شيمي دان سوئدي، كارل موساندر، در سال 1839 كشف كرد. وقتي كه با شيشه تركيب مي‌شود ويژگي شكست نور مطلوبي به لنز دوربين ها مي بخشد.

[ircfc]

کریپتون

Kr كريپتون

از واژه يوناني kryptos به معناي «پنهان»

نشانه شيميايي: Kr

عدد اتمي: 36

جرم اتمي نسبي : 8/83

ظرفيت : 0

نوع عنصر: گاز، نافلز

گروه : O دوره : 4

چگالي نسبي: 73/3

نقطه ذوب: (F °9/249-) C °6/156-

نقطه جوش: (F °1/242-) C ° 3/152-

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها Kr84 مي‌باشد، Kr86 نيز از ايزوتوپ هاي آن است.

آلوتروپ ها : ندارد

كريپتون يكي از عناصر نافلز و از گروه گازهاي نجيب است، بي رنگ، بي بو و بي مزه است. در هوا وجود دارد، اما به مقدار بسيار اندك با درصد حجمي يك ده هزارم يك درصد از هوا. در سال 1898 همراه با نئون و زنون توسط شيمي دانان اسكاتلندي سر ويليام رمزي و موريس تراورس (1961-1872) كشف شد. اين عنصر با تقطير جزء به جزء هوا، يعني همان روشي كه امروزه هم استفاده مي‌شود، جداسازي شد. تقطير جزء به جزء عبارت است از سرد كردن و به حالت مايع درآوردن هوا و سپس كنترل افزايش دما با دقت فراوان تا اينكه هر يك از اجزا (عناصر تشكيل دهنده) جوش بيايند و يكي يكي جمع آوري شوند. براي كريپتون اين اتفاق در دماي (F °1/242-) C °3/152- مي‌افتد.

كريپتون نيز همچون گازهاي نجيب ديگر داراي تعدادي كاربرد تجاري است. براي پر كردن لامپ‌هاي فلورسنت و انتشار نور سفيد استفاده مي‌شود. در جريان جنگ سرد آمريكا و شوروي از ايزوتوپ راديواكتيو كريپتون كه فرآورده‌اي از رآكتورهاي هسته‌اي مي‌باشد به عنوان ابزار جاسوسي استفاده مي‌شد. دانشمندان آمريكايي به كار گرفته شدند تا افزايش مقدار كريپتون در هوا را اندازه بگيرند و با تفريق كردن مقدار طبيعي و مقدار توليد شده آن توسط كشورهاي غير كمونيست، درجه فعاليت هسته‌اي پشت «پرده آهنين» را محاسبه كنند. كاربردهاي ديگر آن در ليزرها و دريچه‌هاي الكترونيكي قلب كه با فشار هوا كنترل مي‌شوند مي باشند.

[ircfc]

آهن

Fe آهن

نام آهن (iron) از واژه iren در انگليسي كهن گرفته شده است.

نشانه شيميايي: Fe

(اختصار واژه لاتين ferrum به معناي آهن)

عدد اتمي: 26

جرم اتمي نسبي : 847/55

ظرفيت : 2 و 3

نوع عنصر: واسطه

گروه : واسطه دوره : 4

چگالي نسبي: 86/7

نقطه ذوب: (F °2795) C °1535

نقطه جوش: (F °4982) C ° 2750

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها Fe56 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

آهن يكي از آشناترين عناصر براي بشر است. اين عنصر از زمان باستان شناخته شده بوده و يكي از دوره‌هاي سرنوشت ساز در تاريخ بشر، يعني عصر آهن، را رقم زده است. نسبتاً سخت اما چكش خوار و حالت پذير است، به خصوص زماني كه گداخته شده باشد، به همين خاطر ماده فوق العاده مفيدي در ساختن ابزارآلات، اسلحه و قطعات دستگاه‌ها مي‌باشد. بعد از آلومينيم فراوان‌ترين عنصر فلزي محسوب مي‌شود. و تمام تمدن ها را قادر مي‌سازد كه بر پايه صنايع آهن بنيان نهاده شوند. آهن براي ساختن فولاد مي‌تواند با عناصر گوناگوني تركيب شود. زماني كه با عناصر نافلز از جمله كربن، منگنز، سيليسيم، گوگرد يا فسفر تركيب شود، فولاد به وجود آمده ديگر به معناي دقيق كلمه يك آلياژ نيست.

آلياژهاي واقعي فولاد شامل عناصر فلزي از جمله نيكل، كروم، منگز، واناديم و موليبدن مي‌باشند. به هر حال در هر دو حالت آهن داراي خواص جديدي مي‌شود، از جمله دوام و استحكام بيشتر، سختي و مقاومت بالاتر در برابر پوسيدگي و در فولاد ضدزنگ مقاومت در برابر زنگ زدن و كدر شدن.

آهن به اشكال گوناگوني در طبيعت يافت مي‌شود. كاني هاي آن هماتيت و مگنتيت مي‌باشند كه هر دو اكسيد آهن هستند. گاهي به صورت فلز آزاد يافت مي شود، البته به شرطي كه در تماس با آب و اكسيژن نباشد، در غير اين صورت بلافاصله زنگ زده و به اكسيد خود تبديل مي‌شود. شهاب سنگ ها معمولاً آهن آزاد را شامل مي‌شوند. گلبول هاي قرمز خون در جانوران، مولكولي به نام هموگلوبين دارند كه اكسيژن را از شش ها مي‌گيرد و به سرتاسر بدن منتقل مي‌كند. آهن جزئي ضروري در هموگلوبين است و كمبود آن به كم شدن شمار گلبول هاي قرمز خون مي‌انجامد كه اين بيماري كم خوني نام دارد.

[ircfc]

ایریدیم

Ir ايريديم

از واژه‌اي لاتين معادل كلمه iridis به معناي رنگين كمان، زيرا اين عنصر با حل شدن در اسيدها رنگ‌هاي مختلف ر ا به وجود مي آورد.

نشانه شيميايي: Ir

عدد اتمي: 77

جرم اتمي نسبي : 2/192

ظرفيت : 3 و 4

نوع عنصر: واسطه

گروه : واسطه دوره : 6

چگالي نسبي: 42/22

نقطه ذوب: (F °4370) C °2410

نقطه جوش: (F °7466) C ° 4130

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها Ir193 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

ايريديم به خاطر اينكه بين عناصر واسطه بيشترين مقاومت را در برابر خوردگي نشان مي‌دهد عنصر متمايزي محسوب مي‌شود. از خيلي جهات شبيه عنصر پلاتين است و حتي در كاني‌هاي آن يافت مي‌شود. آلياژي به نام اسميريديم در طبيعت يافت مي‌شود كه شامل عناصر اُسميم، ايريديم، پلاتين، روتنيم و روديم مي‌باشد. هر پنج عنصر مذكور در حالت آزاد خود يافت مي‌شوند، زيرا آلياژ يك تركيب شيميايي نيست، بلكه ماده‌اي است با ساختار پيوندي. ايريديم در سال 1804 توسط شيمي داني انگليسي به نام اسميتسون تنان (1815-1761) كشف شد. وي نام اين عنصر را به اين خاطر ايريديم گذاشت كه در تركيب با اسيدها رنگ‌هاي مختلفي ايجاد مي‌كند. ايريديم در حالت خالص بسيار سخت و شكننده است، همين ويژگي‌ها به آلياژهاي آن خواص مطلوبي مي‌بخشد و باعث مي شود بتوان از آن ها به عنوان قطعات با دقت بالاي ساعت ها، ابزارهاي جراحي، سرخودكارها، كنتاكت‌هاي الكتريكي و غيره استفاده كرد.

[ircfc]

ید

I يد

ريشه آن كلمه يوناني iodes به معناي قهوه‌اي سوخته، كه معمولاً با ion به معناي بنفش اشتباه مي‌شودف اين موضوع به خاطر اشتباه گرفتن اين عنصر با تركيبات آن پيش مي آيد.

نشانه شيميايي: I

عدد اتمي: 53

جرم اتمي نسبي : 9/126

ظرفيت : 7، 5 ، 3 ، 1

گروه : VII دوره : 5

چگالي نسبي: 93/4

نقطه ذوب: (F °3/236) C °5/113

نقطه جوش: (F °9/363) C ° 4/184، بخشي از آن تصعيد مي‌شود.

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها I127 است، همچنين‌ايزوتوپ راديواكتيو I131 (نيمه عمر 8 روز)

آلوتروپ ها : ناشناخته

يد را مايعي به رنگ سياه مايل به آبي يا عنصري متبلور توصيف مي‌كنند. در واقع اين عنصر با حرارت دادن از حالت بلورين به مايع تبديل مي‌شود و به دليل تصعيد نسبي، گاز بنفش رنگي از آن متصاعد مي‌شود. همچون ديگر اعضاي گروه هالوژن‌ها، استنشاق بخارهاي آن نامطبوع است، اين بخارها بويي مانند بوي گاز كلر دارند. در طبيعت به صورت عنصر خالص يافت نمي‌شود، زيرا با عناصر ديگر واكنش مي‌دهد و تركيباتي را به وجود مي آورد و اين در حالي است كه در گروه هالوژن‌ها درجه فعال بودن آن از بقيه كمتر است. از آب دريا يا آب نمك به صورت نمك‌هاي آن كه يديد يا در حالت كلي تر هاليد خوانده مي‌شوند جدا مي‌شود. اين عنصر در سال 1811 توسط شيمي داني فرانسوي به نام برنارد كورتوا (1838-1777) كشف شد، ديري نپائيد كه دو دانشمند ديگر نيز به نام هاي چارلز دزورم (1841-1777) و نيكلاس كلمن (1841-1779) در سال 1813 به اين عنصر دست يافتند.

يد عنصري ضروري براي سلامت بدن است، زيرا از مواد تشكيل دهنده هورمون تيروكسين است كه در درست كار كردن غده تيروئيد نقش اساسي دارد. گرچه فقط مقدار اندكي از اين عنصر مورد نياز غده تيروئيد است. نبود همين مقدار اندك منجر به كمبود يد يا مرض گواتر مي‌گردد.

يدوفورم بلوري مايل به زرد است كه از حرارت دادن يد با الكل به دست مي‌آيد و ماده‌اي ضدعفوني كننده مي‌باشد. در حالت محلول به رنگ قهوه‌اي سوخته است كه نام عنصر هم از اين رنگ گرفته شده، نمك يديد نقره حساس به نور بوده و در عكاسي استفاده مي‌شود. يد داراي يك ايزوتوپ راديواكتيو خطرناك مي‌باشد: I131، I131 فراورده اي از شكافت هسته‌اي است كه مي‌تواند به غده تيروئيد راه پيدا كرده و با اينكه نيمه عمر آن از هشت روز تجاوز نمي‌كند صدمات جبران ناپذيري براي بدن به بار آورد.

[ircfc]

ایندیم

In اينديم

از نام رنگ نيلي (indigo) براي اشاره به رنگ طيفي آن

نشانه شيميايي: In

عدد اتمي: 49

جرم اتمي نسبي : 82/114

ظرفيت : 3

نوع عنصر: فلز

گروه : III دوره : 5

چگالي نسبي: 31/7

نقطه ذوب: (F °9/313) C °6/156

نقطه جوش: (F °3776) C ° 2080

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها In115 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ناشناخته

اينديم يك فلز سفيد- نقره‌اي رنگ كمياب است. عمدتاً به مقادير كم از كاني‌هاي روس اتخراج مي‌شود. فلزي نرم، چكش خوار و در عين حال مقاوم در برابر ساييدگي است. اين خواص آن را روكش مناسيي مي‌سازد براي قطعاتي كه از مواد ديگر ساخته شده‌اند. همچنين در آلياژهاي با نقطه ذوب پايين براي كاربردهاي تخصصي و نيز در صنعت آينه سازي براي به وجود آوردن سطح آينه‌اي بسيار عالي به كار مي‌رود. گاهي در وسايل نيمه رسانا براي ميكروالكترونيك ها و نيز به عنوان ماده‌اي تركننده براي شيشه فرديناندريش (1882-1799) و هيئرونوموس ريشتر (1898-1824) كشف شد. آن ها اين عنصر را از طريق طيف نمايي به كمك دو خط نيلي نزديك به هم كه نام عنصر هم از آن ها گرفته شده شناسايي كردند.

[ircfc]

هیدرژن

H هيدروژن

از واژه فرانسوي hydrogen به معناي «آبزا»، زيرا آب محصول سوختن آن با اكسيژن است.

نشانه شيميايي: H

عدد اتمي: 1

جرم اتمي نسبي : 00797/1

ظرفيت : 1

نوع عنصر: گاز، نافلز

گروه : I دوره : 1

چگالي نسبي: 0899/0

نقطه ذوب: (F °2/434-) C °1/259-

نقطه جوش: (F °2/423-) C ° 9/252

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها H1 مي‌باشد.

آلوتروپ ها : ندارد

هيدروژن فراوان ترين عنصر در جهان است. بيش از سه چهارم كل مواد را تشكيل مي‌دهد. در سال 1766 توسط دانشمند انگليسي، هنري كاونديش (1810-1731)، كشف شد. وي ابتدا نام اين عنصر گازي را «هواي آتش زا» گذارد. اما سرانجام نام هيدروژن براي آن انتخاب شد كه به قدرت اين عنصر براي توليد آب پس از سوختن با اكسيژن اشاره مي كند. كاونديش در سال 1781 نشان داد كه آب يك تركيب است.

گرچه هيدروژن روي زمين به صورت گاز يافت مي شود، مگر آنكه بخشي از يك تركيب باشد، اما در جاهاي ديگر جهان به خاطر دماي پايين و فشار گرانشي بالا به صورت جامد و مايع وجود دارد.

در گذشته در كشتي هاي هوايي و بالون ها استفاده مي‌شد، اما ماهيت آتش زا بودن آن وجهه بدي برايش به وجود آورد و به اين خاطر جايش را به گازهاي نجيب كه خيلي بي خطرترند داد. اما در جاهايي كه گرما و انرژي مورد نياز بوده به خوبي ارزش خود را ثابت كرده است. براي توليد شعله هاي جوشكاري و نيز به عنوان سوختي براي به جلو راندن و در مدار قراردادن موشك ها به كار مي‌رود. بمب هيدروژني بر پايه اصل جاري در خورشيد و ديگر ستارگان كار مي كند. آزادسازي انرژي گرما هسته‌اي از شكافت هسته‌اي هيدروژن براي تبديل به هسته‌هاي هليم و رها كردن ذرات زير اتمي باقي مانده به صورت گرما، نور و تابش ناشي مي‌شود.

دوتريم و تريتيم ايزوتوپ هاي هيدروژن هستند. دوتريم ايزوتوپ پايدارتري با جرمي تقريباً دو برابر جرم هيدروژن معمولي مي‌باشد، ترتيم ايزوتوپي راديواكتيو با جرمي سه برابر جرم هيدروژن معمولي مي‌باشد. هيدروژن در ساختار بسياري از تركيبات آلي يافت مي شود، پس وجود آن همراه با آب براي ادامه بقا روي زمين ضروري است.

[ircfc]

هولمیم

Ho هولميم

از Holmia نام لاتين شهر استكهلم

نشانه شيميايي: Ho

عدد اتمي: 67

جرم اتمي نسبي : 93/164

ظرفيت : 3

نوع عنصر: واسطه، خاكي كمياب، سري لانتانيدها

گروه : واسطه دوره : 6

چگالي نسبي: 803/8

نقطه ذوب: (F °2680) C °1470

نقطه جوش: (F °4930) C ° 2720

ايزوتوپ ها : فراوان‌ترين آن‌ها Ho165 است.

آلوتروپ ها : ناشناخته

هولميم از عناصر خاكي كمياب سري لانتانيدها است كه بيشتر در كاني‌هاي گادولينيت و منازيت كه عناصر بسيار ديگري را نيز شامل مي‌شوند يافت مي‌شود. وجود آن در منازيت نخست از طريق طيف نمايي در سال 1878 توسط شيمي دانان سوئيسي، جكس لوئيس سره و مارك فونتن شناسايي شد، اگرچه شيمي‌دان سوئدي، پرتئودور كلوه نيز در سال 1879 آن را شناسايي و به نام استكهلم نام گذاري كرد. هولميم كاربرد تجاري زيادي ندارد، اما تركيبات آن به خاطر خواص مغناطيسي بالا كابردهاي تخصصي در الكترونيك و صنايع مهندسي يافته‌اند. خواص اكثر لانتانيدها بسيار شبيه يكديگر است، پس از لحاظ اقتصادي كار معقولانه اين است كه از آن هايي كه فراوان‌ترند و هزينه كمتري براي به دست آوردنشان لازم است استفاده شود، به استثناي كاربرد آن ها در جاهايي كه به خواص اتمي دقيق نياز است.