گات ها ( مقدس ترین بخش اوستا )

[farhangiran]

در میان یسنا اوستا بخشی وجود دارد که گات ها نامیده میشود و کهن ترین و مقدس ترین بخش اوستا نیز نامیده میشود. گات ها در جاهای مختلف به نام های مختلفی امده است در خود اوستا گاثا و در پهلوی گاس آمده و جمع آن گاسان میباشد و که ترکیب صفتی ان گاسانیک میشود یعنی مربوط به پهلوی در پهلوی نیز بطور خصوصی هر فرد از اشعار گاتها را (گاس ) گویند واژه گات ها در سانسکریت نیز به شکل گاثا آمده است. در برخی کتاب های مذهبی مانند کتاب های آیین های برهمایی و بودایی به بخش های منظوم که در میان نثر ها می آیند گاثا میگویند . در اوستا نیز گاثا این چنین است و بدلیل موزون بودن بخش آن را گات ها(به معنی شعر و نظم ) قرار داده اند .از زمان های قدیم ایرانیان باستان احترام خاصی برای گات ها قائل بوودند و آن ها را از سخنان فرخنده زرتشت (سپینتمان ) به حساب می آوردند اما پس از آن تحقیقات دانشمندانی مثل میه ثابت کرد که برخی از سروده ها کار برخی از پیروان ابتدایی زرتشت هست نه خود او .

در اوستای عهد ساسانیان گاتا در سر نخستین نسک گاسانیک که موسوم بود به ستوت یشت جای داشت در یسنای ۵۷ بند ۸ آمده : «ما می ستائیم فرخنده سروش را، کسی که نخستین بار پنج گاتهای زرتشت سپنتمان مقدس را بسرود.کلیه ٔ گاتها ۱۷ هائتی (فصل ) است و شامل ۲۳۸ قطعه و ۸۹۶ بیت و ۵۵۶۰ کلمه میباشد. قدیمیترین اثری که از زمان های گذشته تا امروز برای ما باقی مانده است همین اشعار هست . گاتها از حیث صرف و نحو و زبان و فکر با دیگر قسمتهای اوستا فرق دارد و نیز بسا لغاتی که در آن استعمال شده در دیگر بخشها نیامده و مطابق آنها را در قدیمترین کتب مذهبی برهمنان باید جست . گاتها روزی جزو کتاب بسیار بزرگی بوده و لابد همان است که مورخ یونانی هرمیپوس از آن سخن رانده است . با توجه به کتاب های برهمایی و بودائی گات های اوستا نیز باید بخشی از قسمت های منثوری باشند که هم اکنون در دسترس نیست. برای آنکه مطالب را مختصر کرده به شکلی درآورند که مردم بتوانند به حافظه بسپرند متوسل به شعر میشدند. این طرز نگارش بویژه در میان اقوام هند و اروپائی متداول بوده است . گاتهای اوستا شامل پنج قسمت است و که یهودیان بمنزله ٔ پنج کتاب اسفار تورات است که آنها را از خود موسی دانسته احترام خاصی برای آنها منظور دارند. نام بخش های گات های اوستتا به ترتین عبارت است از :

نخستین «اهنود»، دوم «اشتود»، سوم «سپنتمد»، چهارم (وهوخشتر) و پنجم(وهشتواشت ).. کریستن سن در فصل سوم (آئین زردشتی دین رسمی کشور) نویسد: که هر ماه سی روز است . که نام آنها مأخوذ از اسامی ایزدان است هفت روز اول ماه بترتیب بنام اوهرمزد(اهورا مزدا ) و شش امهراسپندان (امشاسپندان) نامیده میشود؛ بعد از ماه آخر پنج روز اندر گاه (خمسه ٔ مسترقه ) بر ۳۶۰ روز سال اضافه میکردند و هر یک از این پنج روز را به نام یکی از گاتاهای پنجگانه میخواندند.

به راستی که پیشینه و تاریخ کدام ملت اینگونه کامل هست . هیچ ملتی جز ایران چنین تاریخ و پیشینه ای ندارد پس برماست که آن را ارج نهاده ، قدرش را دانسته و به دیگران منتقل سازیم . یادمان باشد که چگونه با این پیشینه رفتار کرده و داریم رفتار میکنیم .

منبع : فرهنگ ایران

http://www.farhangirani.ir/index.php?viewpost=ob578dnb103d